Ngành nước Việt Nam trong lộ trình số hóa: Ứng dụng công cụ đánh giá NewIBNET

Tham gia chương trình, về phía Việt Nam có bà Hạ Thanh Hằng, Phó Chủ tịch Hội Cấp Thoát nước Việt Nam; Bà Đoàn Thu Hà, Viện trưởng Viện NC CTN&MT; đại diện Cục Kết cấu Hạ tầng Xây dựng (Bộ Xây dựng), Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cùng đại diện các doanh nghiệp hội viên tiêu biểu như HAWACOM, SAWACO, BIWASE,... 

Về phía Ngân hàng Thế giới có bà Halla Maher Qaddumi, Chuyên gia kinh tế cấp cao về ngành Nước; Bà Diễm Hằng, Chuyên gia IBNET; Ông Gerard, Chuyên gia cao cấp về Cấp thoát nước; cùng các chuyên gia quốc tế của WB và các cộng sự.

Công cụ đánh giá toàn cầu 

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh chóng và những thách thức ngày càng lớn trong việc cung cấp dịch vụ nước sạch, ngành Nước của Việt Nam đối mặt với yêu cầu cấp bách về đổi mới quản lý và nâng cao hiệu quả. Theo Ông Gerard, chuyên gia cao cấp về Cấp Thoát nước của WB, hiện chỉ khoảng 15% doanh nghiệp ngành Nước có khả năng hoạt động tốt theo chuẩn quốc tế. Phần lớn doanh nghiệp vẫn đang loay hoay trong việc tự đánh giá, chưa có công cụ thống nhất để so sánh, đối chiếu và cải thiện năng lực.

Chính vì vậy, WB đã nghiên cứu và phát triển Mạng lưới đánh giá chuẩn quốc tế về nước và vệ sinh (IBNET). Sau 15 năm hoạt động và phát triển, nhằm nâng cao chất lượng cho công tác thu thập dữ liệu ngành Nước, WB tiếp tục cho ra mắt hệ thống IBNET mới (New IBNET). 

Bộ công cụ gồm 15 chỉ số hiệu suất chính (KPI), được thiết kế với định nghĩa, phương pháp tính toán và cơ sở lý luận rõ ràng, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thông tin so sánh, phản ánh chính xác thực trạng cung cấp dịch vụ, qua đó giúp thúc đẩy thực hành tốt nhất giữa các nhà cung cấp nước và vệ sinh trên toàn thế giới...

Phát biểu tại hội thảo, bà Hạ Thanh Hằng, Phó Chủ tịch Hội Cấp Thoát nước Việt Nam nhấn mạnh: NewIBNET là một sáng kiến quan trọng do WB khởi xướng và chủ trì. Đây là công cụ toàn cầu đã được áp dụng tại nhiều quốc gia, giúp đánh giá, so sánh, và cải thiện hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp cũng như thực hiện việc số hóa hoạt động Doanh nghiệp.

Đối với ngành Nước Việt Nam nói chung và các công ty Hội viên, việc tham gia vào IBNET không chỉ tạo điều kiện cho các công ty hội viên tiếp cận hệ thống dữ liệu, phương pháp và chuẩn mực quốc tế, mà còn mở ra cơ hội học hỏi, nâng cao năng lực quản lý, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, hiệu quả và minh bạch. Đây cũng chính là công cụ để giúp cho mỗi công ty đánh giá được năng lực và hiệu quả hoạt động của mình đồng thời cũng là nền tảng quan trọng để thực hiện việc số hóa trong lộ trình thực hiện chuyển đổi số của doanh nghiệp.

Hội Cấp Thoát Nước Việt Nam đánh giá cao sự hợp tác hỗ trợ tích cực của WB trong việc thúc đẩy sáng kiến này; đồng thời hoan nghênh sự tham gia nhiệt tình của các doanh nghiệp hội viên. Hội Cấp Thoát Nước Việt Nam cam kết sẽ đồng hành, hỗ trợ và tạo điều kiện tốt nhất để các đơn vị khai thác tối đa lợi ích từ công cụ NewIBNET cũng như thực hiện việc chuyển đổi số trong hoạt động của từng doanh nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ ngành nước, phục vụ tốt hơn cho cộng đồng.

Hoàn thiện công cụ, hướng tới chuyển đổi số toàn diện

Chia sẻ tại hội thảo, bà Berta, chuyên gia WB cho biết, công cụ NewIBNET sẽ theo dõi toàn diện dựa trên 15 chỉ số KPI cụ thể như: độ bao phủ dịch vụ, tỷ lệ thất thoát nước (NRW), độ chính xác trong dự báo, hiệu quả nhân sự, tỷ lệ thu phí thành công, khả năng thu hồi chi phí,...

Bà Berta nhấn mạnh rằng, để công cụ phát huy tối đa hiệu quả, các công ty cần thu thập dữ liệu một cách thường xuyên và nhất quán (hàng tháng, hàng quý, hàng năm) để so sánh, đánh giá. Đây sẽ là nguồn dữ liệu quan trọng, chứng minh năng lực của doanh nghiệp trước Chính phủ, hỗ trợ công tác xây dựng chính sách.

Đáng chú ý, trong phiên làm việc buổi chiều, các chuyên gia WB đã có phần trao đổi sôi nổi với đại diện các công ty ngành Nước đến từ Hà Nội, Hải Dương, Bình Dương,... về quá trình sử dụng thử nghiệm công cụ NewIBNET. 

Đại diện doanh nghiệp chia sẻ những trải nghiệm thực tế trong khi thao tác nhập liệu, xử lý dữ liệu và trích xuất báo cáo, đồng thời nêu rõ những khó khăn còn gặp phải. Từ đó, các công ty đề xuất một số tính năng cần được bổ sung như khả năng xem lại báo cáo sau khi gửi, hay công cụ hỗ trợ so sánh trực quan giữa các kỳ dữ liệu. Cuộc trao đổi diễn ra sôi nổi, với nhiều ý kiến đánh giá sâu sắc và mang tính xây dựng, góp phần giúp nhóm chuyên gia phần mềm hoàn thiện công cụ hơn nữa, đảm bảo tính thân thiện và hiệu quả khi đưa vào ứng dụng thực tiễn tại các doanh nghiệp ngành nước tại Việt Nam.

Nhóm chuyên gia NewIBNET ghi nhận những đóng góp ý kiến từ phía doanh nghiệp Việt Nam và cho biết sẽ tiếp tục phối hợp cùng đội ngũ IT để cải tiến phần mềm, bổ sung các tính năng mà doanh nghiệp đề xuất, đặc biệt là chức năng xem lại khảo sát và báo cáo sau khi nộp. Đồng thời nhấn mạnh, quy trình xử lý của NewIBNET sẽ được thiết kế minh bạch: bảo mật dữ liệu thô khi doanh nghiệp nhập liệu và sau đó sẽ công bố dưới dạng KPI, cho phép doanh nghiệp dễ dàng so sánh với các đơn vị khác.

Việc áp dụng NewIBNET và số hóa không chỉ mang lại lợi ích quản trị dịch vụ ngành Nước hiệu quả, mà còn giúp doanh nghiệp ngành Nước Việt Nam tăng cường uy tín, tiếp cận các nguồn vốn thuận lợi hơn từ các tổ chức cho vay và đầu tư. Đây được xem là nền tảng quan trọng để toàn ngành Nước hướng tới một tương lai hiệu quả, minh bạch và bền vững.

Khiêm Anh