Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha gặp hạn hán ngay mùa đông

Sông Zezere ở Pampilhosa da Serra, miền trung Bồ Đào Nha, chụp ngày 8/2/2022. Ảnh: Carlos Costa / AFP

Ở miền trung Bồ Đào Nha, hạn hán kéo dài đã khiến tàn tích của một ngôi làng từng chìm sâu dưới nước gần 70 năm trước phát lộ.

“Tôi chưa từng chứng kiến cảnh tượng này!” Ông Carlos Perdigao, 76 tuổi, thốt lên khi nhìn vào những ngôi nhà bằng đá của làng Vilar, vốn đã bị sông Zezere nuốt chửng sau khi một đập thủy điện được khánh thành năm 1954.

Ông Carlos Perdigao câu cá bên bờ sông Zezere ở Pampilhosa da Serra, miền trung Bồ Đào Nha, chụp ngày 8/2/2022.
 Ảnh: Patricia De Melo Moreira / AFP
 

Làng Vilar nằm trên bờ sông. Mặc dù mùa đông ở đây thường có mưa, bao quanh làng là mặt đất vàng nứt nẻ, dấu hiệu của trận khô hạn, hiện tượng cũng đã ảnh hưởng đến cả nước hàng xóm Tây Ban Nha.

Các cơ quan dự báo thời tiết của hai nước cho biết, tháng Giêng vừa rồi là thời gian khô hạn nghiêm trọng thứ hai kể từ năm 2000, xét cả về mức độ, quy mô và thời gian.

Theo chương trình quan sát Trái Đất Copernicus của Liên minh châu Âu (EU), 24 trong số 55 đập thủy điện của Bồ Đào Nha đang chỉ đầy có một nửa, và năm hồ có mực nước dưới 20%.

Tỉnh Algarve ở cực nam Bồ Đào Nha, một trong những điểm du lịch hàng đầu châu Âu, nằm trong số những nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của hạn hán.

Trong khi đó, Cơ quan Khí tượng AEMET của Tây Ban Nha cho biết, lượng mưa ở nước này hiện nay chỉ bằng một phần tư so với lượng mưa thường thấy vào tháng Một. 

Đợt hạn hán kéo dài từ cuối năm 2021 này đang tàn phá mùa màng, gia súc thiếu lương thực và thủy điện gặp nhiều khó khăn.

Tình trạng khô hạn ở làng cổ Aceredo, miền tây bắc Tây Ban Nha, chụp ngày 11/2/2022. Ảnh: AP
 

Khó khăn chồng chất

Đầu tháng 2 năm nay, Bồ Đào Nha đã yêu cầu năm đập thủy điện ngừng sử dụng nước sản xuất điện để ưu tiên người dân lấy nước sinh hoạt. 

Thủy điện chiếm 30% tổng sản lượng điện của Bồ Đào Nha.

Còn ở Tây Ban Nha, lượng nước ở các hồ chứa hiện nay nằm dưới 45% dung tích. Vùng Andalusia ở miền nam và Catalonia ở đông bắc chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Người nông dân ở cả hai quốc gia đều vô cùng lo lắng. Anh Antonio Estevao, một người sản xuất phomai sở hữu một đàn dê khoảng 30 con ở Portela de Fojo Machio, một ngôi làng ở miền trung Bồ Đào Nha tỏ ra bất lực: “Cỏ thế này sẽ không đủ cho gia súc. Nếu mấy ngày tới không có mưa, tình hình sẽ rất phức tạp.” 

Vườn nho héo khô ở làng Portela de Fojo Machio, Pampilhosa da Serra, miền trung Bồ Đào Nha, chụp ngày 8/2/2022. Ảnh: AFP.
 

COAG, cơ quan điều phối các hội nông dân và chăn nuôi ở Tây Ban Nha, nhận định hạn hán đang đe dọa một nửa số trang trại ở nước này. Sản lượng ngũ cốc, các loại hạt và cây trồng như nho, ô liu sẽ giảm đến 80% nếu tình hình khô hạn còn kéo dài trong các tháng tới.

Hạn hán cũng làm hỏng kế hoạch thu hút du khách của thị trấn Pampilhosa da Serra bằng việc xây một bể bơi nổi trên sông Zezere . Các vật liệu nhựa định dùng để xây bể bơi nay nằm trơ trọi trên nền đất, bởi nước sông đã hụt đi nhiều.

“Thật là một thảm họa,” người đứng đầu thị trấn, ông Henrique Fernandes Marques nói. 

Vật liệu để xây bể bơi nổi trên sông Zezere thuộc thị trấn Pampilhosa da Serra, miền trung Bồ Đào Nha, nay nằm trên nền đất,
 chụp ngày 8/2/2022. Ảnh: AFP

Cũng chính khu vực này đã chịu ảnh hưởng nặng nề của một trận cháy rừng năm 2017, cướp đi sinh mạng của hơn 100 người.

Chưa thấy lối thoát

Các nhà khoa học dự báo hạn hán sẽ xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng hơn, khiến tăng nhiệt độ và nguy cơ xảy ra thiên tai như cháy rừng ở những khu vực dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu.

Mặc dù ở miền nam châu Âu, các năm mưa nhiều và mưa ít thường luân phiên xảy đến, ông Filipe Duarte Santos, chuyên gia môi trường tại Đại học Lisbon, nhận xét: “Số lượng các năm mưa nhiều đã giảm trong thời gian gần đây”.

Ông cũng nói thêm: “Tình trạng hạn hán hiện nay là một trong những ảnh hưởng nghiêm trọng nhất của biến đổi khí hậu. Vấn đề này còn tiếp diễn tới khi chúng ta giảm được đáng kể phát thải khí nhà kính”.